Klasyfikacja zapachów
Najprostsza definicja zapachu mówi wprost, iż zapachem jest to co pobudza receptory węchowe. Obiektywny pomiar zapachu nie jest tak prosty jak pomiar światła, gdzie długość fali elektromagnetycznej mierzona nanometrach wyznacza barwę, zaś natężenie światła można zmierzyć w luksach. Z kolei dźwięk można mierzyć poprzez frekwencję określaną w hercach i natężenie w decybelach. Zapach natomiast nie posiada precyzyjnych jednostek pomiarowych. Skale klasyfikacji zapachu maja raczej charakter opisowy, w zależności od tego co człowiekowi przypomina dany zapach. Najbardziej znanymi klasyfikacjami są (za Paleskim 1969)[1]: Klasyfikacja Linneusza: q zapach aromatyczny - np. goździka, q balsamiczny - np. lilii, q piżmowy - np. piżma, q czosnkowy - np. czosnku, q kozi - np. waleriany, q wstrętny - np. pluskwy, q obrzydliwy (mdlący) - np. padliny. Klasyfikacja Zwaardenmakera: q zapachy eteryczne - np. etery, jabłka, wino, wosk, q aromatyczne - np. kamforowe, korzenne, anyżowe, cytrynowe, q balsamiczne - np. kwiaty, herbata, wanilia, q piżmowe - np. ambra, piżmo, q czosnkowe - np. cebula, czosnek, kauczuk, acetylen, chlor, jod, q spalenizny - np. palona kawa, pieczony chleb, dym tytoniowy, nafta, q kozie - np. stary ser, kożuchy, pot, q wstrętne - np. narkotyków (opium), pluskwy, q obrzydliwe - np. padlina. Jest to właściwie rozbudowana klasyfikacja Linneusza. Są tutaj pojęcia wzajemnie nie wykluczające się np. wstrętne-obrzydliwe. Kryteria obu powyższych klasyfikacji są niejasne i podział zapachów nie jest wyczerpujący. Klasyfikacja Henniga (tzw. bryła zapachów) Wyeliminowano tutaj w znacznym stopniu wady klasyfikacji poprzednich. Dzięki przedstawieniu jej w postaci bryły można umiejscowić zapachy pośrednie. Mimo trudności z umieszczeniem niektórych zapachów w bryle, uważa się tą klasyfikację za jedną z najlepszych.
Rycina 1. Bryła zapachów, ryc. autor. Klasyfikacja Crockera – Hendersona Według tej klasyfikacji każdy mieszany zapach można wyrazić czterocyfrową liczbą. Przyjęto 4 podstawowe jakości zapachowe: q kwiatowa - A, q kwaśna - B, q spalenizny - C, q kozie - D. Jakości są podawane w stałej kolejności, a ich intensywność w liczbach od 0 do 8. Np. zapach róży ma liczbę 6423 (ABCD) - czyli najwięcej jest w nim zapachu kwiatowego, mniej zapachu kwaśnego itd. Klasyfikacje taką stosuje przemysł perfumeryjny niektórych krajów. Trudnością jest tutaj określenie 1 z 4 jakości i ustalenie intensywności każdej jakości składowej. Klasyfikacja wg typowych miejsc występowania. np. zapachy apetyczne, szpitalne, kościelne, domowe, pralni, warsztatu itp. Tomasz Bednarek Dodano: 15.12.2009 r. [1] Paleski Z.: Podstawy psychologii wrażeń zmysłowych. Materiały do nauczania psychologii pod redakcją Wołoszynowej L. Ser. I. T.2. Psychologia ogólna , PWN, Warszawa 1969, 433-540. Dodaj swój komentarz |